خبرگزاری بین المللی کردپرس _ سرویس موسیقی: "بوکان" شهر آواز و موسیقی اصیل کردی است؛ شهر هنرمندان بزرگ و اسطوره ای. اگر کرمانشاهی ها به "شهرام ناظری"، "پورناظری ها"، "کیهان کلهر" و ... می نازند و سنندجی ها به "عباس کمندی"، "کامکارها"، "عندلیبی ها" و ... ، مایه فخر بوکانی ها نیز "حسن زیرک" خواننده افسانه ای کرد و "قاله مره" شمشال نواز بی همتاست. طی دهه های اخیر موسیقی کردی به صورت آشکاری تحت تأثیر هنرمندان نامدار بوکانی بوده است. با هم نگاهی به بزرگان عرصه موسیقی شهر بوکان - زادگاه سواره ایلخانی زاده - می اندازیم.
حسن زیرک سلطان موسیقی کردی
حسن زیرک نامدارترین هنرمند شهر بوکان است؛ شهری که پس از کرمانشاه، سنندج و ایلام چهارمین شهر بزرگ کردنشین ایران محسوب می‌شود. حسن زیرک همچنین سلطان بی همتای موسیقی کردی است و آوازه اش همه جا را درنوردیده است؛ محبوب ترین خواننده رادیوهای کردی بغداد، رادیو کردی کرمانشاه (ایران) و رادیو کردی تهران. هنرمندی که در سال های اوجش همه روزه صدها درخواست برای پخش آهنگ هایش روانه رادیوها می شد و بی گمان معروف ترین کرد زمانه خویش بود. خواننده خوش صدا و نابغه بوکانی در همه جا ستاره بود. زمانی که او در سال 1332 پس از مدت ها سختی و دربدری و به صورت اتفاقی به وسیله جلال طالبانی جوان به رادیو کردی معرفی می شود با آن حنجره جادویی اش همه را مبهوت خویش می کند و یک شبه ره صد ساله می رود.
این نابغه بوکانی در آنجا با خوانندگان بزرگی مانند "طاهر توفیق" و "علی مردان" همراه می شود و در آنجا فصلی درخشان را در تاریخ موسیقی کردی رقم می زند. در بهار سال 1337 و زمانی که زیرک به ایران باز می گردد او دیگر آن جوان دربدر و ناشناخته نیست و حال خواننده ای نامدار است که آوازه اش همه جا پیچیده است. این خواننده خوش صدا خیلی سریع تبدیل به گل سرسبد رادیو کردی تهران می شود و با بزرگترین هنرمندان آن دوران عرصه موسیقی سنتی ایران همانند "جلیل شهناز"، "جهانگیر ملک"، "حسن کسایی"، "احمد عبادی" و "حسین یاحقی" به همکاری می پردازد و آهنگ های ماندگاری مانند "نه‌وروز" و "هه‌ێ نار هه‌ێ نار" حاصل همین دوره هستند. پس از انتقال رادیو کردی از تهران به کرمانشاه، اینبار حسن زیرک روانه این بزرگ شهر کردنشین می شود تا طلایی ترین دوران هنری خویش را با همراهی نابغه ای مانند مجتبی میرزاده رقم بزند. جشنواره ای از آهنگ های ماندگار همچون: "ئای شله نازه‌نین"، " ئه‌ی مانگ"، "ئه‌ی وه‌ی بارانه"، "کرماشان"، "لۆرکێ"، "رێگاکه‌م دووره" و "هه‌روایه" حاصل همکاری های حسن زیرک و مجتبی میرزاده هنرمند بزرگ کرمانشاهی است. حسن زیرک در آن سال ها محبوبترین چهره رادیو کردی ایران (کرمانشاه) است رادیویی که صدای آن نه تنها در ایران بلکه در خاورمیانه و اروپا هم شنیده می شود. جدایی حسن زیرک از رادیو کردی در سال 1344 آغاز دوران در به دری اوست؛ دوران دوری تدریجی از موسیقی و اذیت و آزارهای ساواک شاه و دستگاه امنیتی بغداد و عاقبت هم یک مرگ تراژیک در سال 1351 بر اثر سرطان کبد. او آخرین نفس هایش را بر تخت بیمارستان بوکان کشید شهری که درآهنگ "خالو ریبوار" درباره آن می گوید:
هۆ کاکی ڕێبوار ڕێگام کوێستانه
ده‌چم بۆ بۆکان گۆڵ له ئێرانه
یا:
هۆ کاکی ڕێبوار ڕێگا نازانم
ڕێم پێ نیشان ده‌ن خه‌ڵکی بۆکانم
بی گمان حسن زیرک و بوکان هرگز یکدیگر را فراموش نخواهد کرد.
قاله مره شمشال نواز اسطوره ای بوکان
"قادر عبدالله‌زاده" مشهور به "قاله مره" نوازنده معروف "شمشال" یکی دیگر از اسطوره های موسیقایی شهر بوکان است. او و حسن زیرک دو نابغه در عرصه موسیقی کردی هستند و هرکدام در سبک خود دست نیافتنی هستند. این شمشال نواز بوکانی در دوران حیات هنری خویش در بیش از 20 کشورجهان به اجرای موسیقی پرداخت و یکی از بزرگترین نوازندگان موسیقی مقامی ایران بود. نوای شمشال قاله مره هم آرامبخش اهل دل بود و هم تسلی خاطر آسیب دیده گان شیمیایی سردشت، حلبچه و بازماندگان انفال. او سال ها با شمشمال افسونگرش به اجرای ملودی ها و مقام های کردی پرداخت و هنر کردی را در این عرصه به اوج خویش رساند.
قاله مره در اینباره می گوید: «فقط زمانی که عاشق بودم و حال و هوای جوانی در سر داشتم ... برای خودم شِمشال می‌زدم؛ وگرنه همیشه برای مردم شِمشال نواخته ام.»
قاله مره و شمشالش ستاره جشنواره های مختلف داخل و خارج کشور در حوزه موسیقی مقامی بودند و همه شنوندگان را مسحور خویش می کردند. با مرگ این هنرمند بی همتای بوکانی در31 اردیبهشت 1388 "شمشال" نیز برای همیشه یتیم شد.
مزار "قاله مره" در دامنه کوه ناله شکینه و در کنار قبر دیگر هنرمند بزرگ بوکانی "حسن زیرک" قرار دارد.
روحشان شاد و یادشان گرامی.
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
